اصغر در گذشته چه می گوید؟
گذشته چه پیامی دارد؟ و اصغر چه می خواهد بگوید؟ این سوالی بود که چند روز روش فکر کردم تا به جواب رسیدم. گذشته بر خلاف ساخته قبلی اصغر فرهادی دارای رویکردی فلسفی است. در این فیلم ما شاهد پیشرفتی مثال زدنی در ساخته های فرهادی هستیم. در فیلم جدایی نادر از سیمبن فرهادی بیشتر حرف هایش را از طریق کلمات به مخاطب انتقال می داد ولی در فیلم گذشته ما شاهد زبان فلسفی نمادها هستیم که از طریق تصویر با مخاطب ارتباط برقرار می کند و اعتراضات و اعتقادات و پیام های فیلم را بیشتر از طریق سکانس ها و نمادها بیان می کند. به شکل خلاصه باید گفت که فیلم گذشته از نظر تکنیک و ساخت بسیار عالی و فراتر از سایر کارگردانان است ولی مطابق قبل دارای مفاهیم افتضاح و غیر واقع و ضد اسلامی و بسیار بد است. اصغر فرهادی با ساخت گذشته بحث قدیمی تضاد سنت و مردنیته را مطرح می کند که در این جدال تفکر مدرنیته برنده میدان معرفی می شود به گونه ای که می گوید دموکراسی و پیشرفت با دین و سنت در تعارض است مسلمانان و جامعه سنتی آسیای جنوب غربی تا زمانی که سنت های خود را کنار نگذارند هیچ جایگاهی در بین کشورهای به ظاهر مدرن و پیشرفته ندارند و جامعه ی دموکراتیک غرب نمی تواند افکار سنتی و دینی را بپذیرد حتی اگر این افکار قبلا خوب و مثبت بوده باشند ، مناسب جامعه ی دموکراتیک امروز نیستند به همین دلیل برای رسیدن به دموکراسی باید دین و دستورات الهی و خدا و سنت ها را کنار زد تا به پیشرفت رسید علی مصفا با نام احمد که نام مبارک حضرت رسول صلی الله علیه و آله می باشد که نماد یک مسلمان است و با ظاهری مذهبی از ایران ، به مهد دموکراسی یعنی فرانسه می آید که بعد از مدتی زندگی در این جامعه دچار افسدگی می شود و جامعه دموکراتیک را ترک می کند و این سناریو به این معنا است که دین با دموکراسی در تضاد است که در جامعه امروز دین بازنده ی این جدال می باشد. وقتی احمد به دموکراسی پشت می کند و به ایران باز می گردد خانم بژو (همسر فرانسوی و دموکراتیک احمد) شروع به بازسازی و نقاشی خانه می کند و این نشان دهنده این است که زمانی می توان پیشرفت کرد و به زیبایی رسید که تفکرات سنتی و مذهبی قدیمی خود را به کلی کنار بگذاریم ولی در سکاس بعدی که خانم بژو از دست بازیگوشی های پسربچه ی عرب به خشم می آید و با او درگیر می شود آن پسر بچه سطل رنگ که نماد بازسازی و مقاوم سازی تفکر مدرن است را به زمین می ریزد و همچنین در ابتدای فیلم می بینیم که احمد دوچرخه را درست می کند ولی تا آخر فیلم ما شاهد عدم استفاده از دوچرخه هستیم به گونه ای که تا آخر به شکل برعکس در حیاط رها شده است. طاها رحیم (همسر نامشروع خانم بژو) که یک مهاجر عرب است و یک خشکشویی دارد، با تعالیم سنتی بزرگ شده است و وقتی به جامعه دموکراتیک قدم می گذارد و تصمیم می گیرد گذشته سیاه و جاهلیت (باورهای سنتی و مذهبی) خود را بشوید و همه را کنار بگذارد تا به پیشرفت دست پیدا کند وهمچون سایر فرانسوی ها رفتار کند به همین دلیل در فیلم نامه به او شغل خشکشویی را می دهند. خانم بژو (زن فرانسوی) که در داروخانه کار می کند و با دارو موجبات سلامتی و آرامش مردم را فراهم می کند در رابطه با اشخاص مذهبی و سنتی نمی تواند موفق باشد و هر چه تلاش می کند که ارزش های جامعه مدرن و دموکراتیک را به مهاجرین آسیای غربی یاد بدهد و آنها را اصلاح کند تا بتواند با آنها زندگی کند ولی نمی تواند به همین دلیل در هر دو رابطه ی خود شکست می خورد ولی دوست ندارد این شکست را قبول کند او حتی در ارتباط با پسربچه عرب (پسر طاها رحیم) موفق نبوده و همواره با او در حال درگیری است. جامعه دموکراتیک و به ظاهر پیشرفته ی فرانسه نمی تواند صداقت که یک صفت خوب است را از یک مسلمان بپذیرد چون این صداقت محصول رفتار یک مسلمان است(صداقت صفت مشهور پیامبر اکرم صلوات الله است). و این جامعه دموکرات حتی اشخاصی که در فضای سنتی متولد شده اند و می خواهند سنت خود را کنار بگذارند و به تفکر دموکراسی ایمان بیاورند را نیز نمی تواند قبول کند چون آنها متولدین جامعه سنتی هستند که دروغ گویی در خونشان است همچون دروغهای طاها رحیم به همسرش و خیانت به او و دروغهای کارگر مهاجر خشکشویی و هر کس به این افراد نزدیک شود از صفت دروغگویی آنها بی بهری نمی ماند همچون دختر بزرگ خانم بژو. در پایان باید گفت فیلم گذشته ساخته ی آقای اصغر فرهادی از نظر تکنیکی بسیار قوی است که با زیرکی بسیار و خیلی عالی ساخته شده است و به جرات می توان گفت یکی از شاهکارهای تکنیکی است و شایسته ی گرفتن جایزه می باشد ولی باید گفت که محتوایی بسیار سمی دارد که کاملا غلط و ضد دین است و این امر باعث می شود که آن را به عنوان یک فیلم بد نام برد.
